Gehandicaptensport Nederland werkt aan een inclusievere sportsamenleving: “Alleen sámen zetten we de volgende stappen.”

Elke maand gaan we in gesprek met één van onze leden. Stuk voor stuk sportorganisaties die de Nederlandse sportsector elke dag weer een beetje beter maken. Hoe doen ze dat? Waar vragen ze aandacht voor? En bovenal, wat drijft ze? In deze eerste editie vertelt Dos Engelaar over Gehandicaptensport Nederland.

Sporten moet voor iedereen toegankelijk zijn, ook als je een beperking hebt. Daar maakt Gehandicaptensport Nederland zich dag in dag uit hard voor. Met een gedreven team coördineren ze diverse sportstimuleringsprogramma’s, ontwikkelen en organiseren ze opleidingen en bieden ze door het hele land met diverse competities en nationale teams nog negen verschillende sporten aan. Dos Engelaar, directeur Gehandicaptensport Nederland, vertelt over zijn team, de sporten en de nieuwste innovatie om rolstoelvoetbal nóg toegankelijker en spectaculairder te maken: de Amigo.

“Ik heb van mijn hobby mijn werk gemaakt.” Het is een zin die voor veel sportcollega’s geldt. Dat is voor Dos niet anders. Na een periode bij de Tafeltennisbond – het lukt ons bij de WOS, laat staan andere sportcollega’s in het gebouw, nog altijd niet om Dos te verslaan met tafeltennis – belandde hij in 2010 bij Gehandicaptensport Nederland. Zo ervaren als hij is, neemt hij ons mee in de geschiedenis van de gehandicaptensport in Nederland. En dat doet hij honderduit, getuige ook van deze uitgelopen afspraak met de interviewer: “Ik ben eigenlijk steeds minder gaan sporten, maar ik ga er wel steeds meer over praten!”.

Van losse initiatieven tot georganiseerde gehandicaptensport
Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden er steeds meer wedstrijdvormen rondom sporten voor mensen met een beperking. Terwijl het aantal sporten toenam, groeide ook de vraag naar de organisaties daarachter. Zo ontstond uiteindelijk de koepelorganisatie NEBAS/NSG, die later is omgedoopt naar Gehandicaptensport Nederland. In de beginjaren van de 21^e eeuw zijn veel sporten voor mensen met een beperking geïntegreerd bij reguliere sportbonden, zoals zitvolleybal bij de Nederlandse Volleybalbond (NeVoBo) en rolstoelbasketbal bij de Nederlandse Basketball Bond (NBB).

Nu steeds meer sporten zijn ondergebracht bij andere bonden, is ook de rol van Gehandicaptensport Nederland veranderd: “Er zijn specifieke uitdagingen waar wij vaak de logische partij voor zijn om met onze kennis, kunde en netwerk iets in te betekenen.” Gehandicaptensport Nederland opereert in dat geval veelal als projectcoördinator. Veel projecten die in de afgelopen jaren door ons zijn gestart, zijn gebaseerd op een handicap-specifieke benadering, zoals Zichtbaar Sportief, Ongehoord Sportief en Sportief met Spierziekte. Daarnaast richt Gehandicaptensport Nederland zich op het ontwikkelen van kwalitatief goede en laagdrempelige kennisproducten: “In een inclusieve samenleving streeft men naar kansengelijkheid en kwaliteit van leven voor iedereen. Dat betekent onder andere dat mensen met een beperking net als ieder ander recht hebben op een goed opgeleide trainer. We doen onszelf als sportsector echt tekort als we dit niet met voorrang oppakken.”

Gezamenlijke innovatie
Een andere pijler van Gehandicaptensport Nederland is de innovatiepoot. “Traditionele sporten zijn niet heilig. Je ziet steeds meer sport- en beweegvormen ontstaan, ook voor de gehandicaptensport.” En ondanks dat daar een mooie groei in zit, valt er ook nog veel te winnen: “We zien dat er voor mensen met een zwaardere motorische beperking nog weinig sportaanbod is. Vanuit die gedachte staan we open voor nieuwe initiatieven. Een van de recente initiatieven is het Motor Activity Training Program (MATP), een nieuwe beweegvorm gericht op mensen met een meervoudige ernstige beperking.

“Twee jaar geleden zijn we met behulp van Sportinnovator gestart met MATP. Dit jaar hebben we aan dit project een Europees vervolg gegeven met het Erasmus+ programma van de Europese Commissie. Daarin is het sleutelwoord hetzelfde als wat de sport zo mooi en sterk maakt: ‘samenwerking’. We kijken in alle initiatieven die we nemen wat we sámen met ons netwerk kunnen betekenen. Het belang van samenwerking wordt makkelijk door organisaties in de mond genomen – je kunt er immers moeilijk tegen zijn – maar de praktijk is vaak nog weerbarstig. Wijzelf zijn er best principieel en ook wel uniek in binnen de gehandicaptensportsector, denk ik. Zelfs waar partijen elkaar normaal gesproken minder weten te vinden, houden we vast aan onze netwerk- en samenwerkingsaanpak. Daar zijn we trots op.”

Een ander mooi recent voorbeeld van waar zo’n samenwerking toe kan leiden is de AmiGo. Dit is een sporthulpmiddel voor mensen met een motorische beperking. Dankzij dit hulpmiddel is het mogelijk om via een elektrisch mechanisme een voetbal te schieten. Zo wordt voetbal voor nog meer mensen met een beperking toegankelijker. Dat ‘samenwerking’ ook in dit project het sleutelwoord is, zie je ook goed in de talloze betrokken partijen: ontwerper Michiel van den Boom, InnoBeweegLab, Tech2Play, Sportinnovator, Brabantsport fonds, Special Heroes, VNL, ZTI Smart Machines en TU Eindhoven. En de ambities reiken verder: “Het doel is om nog dit jaar een eerste kickit-toernooi te organiseren, een variant op voetbal met gebruik van de Amigo. Om dat doel te bereiken, blijven we elkaars hulp nodig hebben. Zo zetten we samen de volgende stappen.”

De groei van Gehandicaptensport Nederland
Dat de gehandicaptenspot in Nederland constant in beweging is, is duidelijk. Van losse sporten tot georganiseerde sport en van bestaande sporten tot nieuwe uitvindingen. “We merken dat we goed bezig zijn en er behoefte is aan onze energie, kennis en kunde. De afgelopen jaren groeiden we elk jaar met 20 à 30%, vooral door nieuwe en steeds weer groeiende projecten. Dat maakt dat we als organisatie in een scale-up fase zitten. Het wordt steeds belangrijker om nieuwe collega’s te werven en ook te behouden. Daar werken we hard aan, zodat we klaar zijn voor de volgende fase. Zo kunnen we onze expertise en programma’s blijven delen om toe te werken naar een steeds meer inclusieve (sport)samenleving in Nederland.” Het is mooi om te zien dat naast Gehandicaptensport Nederland veel andere partijen in de sport werken met dezelfde inclusie-doelen. Want, je voelt het misschien al aankomen, ‘samenwerking’ is het sleutelwoord. Ook hier.

Is werken bij Gehandicaptensport Nederland iets voor jou? Of kom je graag met Dos Engelaar in contact om samen volgende stappen te zetten? Dat kan! Mail Dos via d.engelaar@gehandicaptensport.nl of kijk op de website.