Nieuwe regels ZZP-overeenkomsten

De afgelopen jaren is het aantal ZZP-contracten in Nederland sterk gegroeid. Ook in de sport wordt gebruikgemaakt van zelfstandigen. Nu gaat er een en ander veranderen, zo kondigde minister van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) aan. Haar beoogde maatregelen hebben het doel om de nadelen van het werken met zelfstandigen tegen te gaan en de balans te herstellen tussen ZZP-contracten en arbeidsovereenkomsten. In dit artikel vertellen we wat deze maatregelen voor jou betekenen en welke actie je moet ondernemen.

De plannen gaan ondanks demissionair kabinet door
Inmiddels is het kabinet demissionair en wordt er doorgaans geen nieuw beleid meer in gang gezet. Het parlement besluit of lopende dossiers ‘controversieel’ worden verklaard. In dat geval zal er eerst een nieuw kabinet moeten aantreden voor het dossier verder behandeld kan worden in de Tweede Kamer. De plannen met betrekking tot de nieuwe maatregelen voor ZZP-contracten zijn niet controversieel verklaard. Het demissionair kabinet kan dus verder met deze plannen en de komende jaren zullen er nieuwe maatregelen volgen om de regels rondom ZZP-contracten aan te scherpen.

De nieuwe maatregelen
In het kort gaan de nieuwe maatregelen over de volgende drie punten:

De regels rondom het kwalificeren van de arbeidsovereenkomst worden verduidelijkt
Op dit moment bepaalt de gezagsverhouding tussen de opdrachtgever en de ZZP’er of er sprake is van een dienstbetrekking. Het kabinet wil dat er meegewogen gaat worden of het werk behoort tot de kernactiviteiten van de organisatie en of de werkende een zelfstandig ondernemer is. Dit zal daarom uitdrukkelijk in de wet worden opgenomen. 

Ook wil het kabinet een nieuwe wettelijke bepaling opnemen waarbij een arbeidsovereenkomst gekoppeld wordt aan een uurtarief. Dat wil zeggen dat als uitgangspunt wordt genomen dat een zelfstandige wordt gezien als werknemer wanneer deze minder dan dat uurtarief verdient. De hoogte van dit uurtarief moet nog worden vastgesteld. 

Per 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst actief handhaven
De Belastingdienst voert op dit moment geen streng handhavingsbeleid. Zij beoordelen situaties nu steekproefsgewijs. Als er sprake is van schijnzelfstandigheid (wanneer een ZZP’er eigenlijk een werknemer is), krijgt de werkgever een aanwijzing om de arbeidsrelatie aan te passen. De Belastingdienst legt in principe geen correctieverplichtingen of naheffingsaanslagen op, tenzij er sprake is van het bewust creëren van schijnzelfstandigheid. Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst wel handhavend optreden en kan zij naheffingsaanslagen opleggen naast de correctieverplichting.

Er wordt gestreefd naar meer gelijkwaardige omstandigheden voor zelfstandigen en werknemers. 
Het kabinet is van plan een aantal fiscale maatregelen te nemen om zo het verschil tussen zelfstandigen en werknemers te verkleinen. Zo wordt de zelfstandigenaftrek verlaagd, een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering ingevoerd en de fiscale oudedagsreserve afgeschaft. 

Internetconsultatie
Het wetsvoorstel is op dit moment in consultatie. Dat betekent dat iedereen via de internetconsultatie ‘Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden’ kan reageren op het wetsvoorstel. De internetconsulatie sluit op 10 november 2023. Na de consultatieperiode worden de reacties bekeken, en mogelijk wordt het wetsvoorstel aangepast.

Wat kun je nu al doen? 
Maak je gebruik van ZZP-contracten? Dan is het belangrijk om de arbeidsrelatie opnieuw te beoordelen. Je kunt hiervoor gebruik maken van het stroomschema ‘bepaal arbeidsrelatie’. De WOS heeft dit stroomschema zo ontwikkeld dat het voor jou met slechts een paar vragen direct duidelijk is welke overeenkomst van toepassing is op jouw situatie.

Mocht je werken met een overeenkomst van opdracht, luidt ons advies om de arbeidsrelatie opnieuw te beoordelen. Mogelijk dient de overeenkomst van opdracht te worden omgezet in een arbeidsovereenkomst. 

Overeenkomst van opdracht met een bondstrainer?
In de sport wordt ook met bondstrainers/coaches overeenkomsten van opdracht gesloten. Ons advies is ook om deze arbeidsrelatie tijdig onder de loep te nemen. De functie van bondscoach/trainer is immers een kernactiviteit van de organisatie. De WOS heeft een model arbeidsovereenkomst ontwikkeld voor bondscoaches, deze is te vinden op onze website. De arbeidsovereenkomst voor bondscoaches biedt relatief veel flexibiliteit. Zo kan je op basis van de CAO Sport onbeperkt een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aangaan met de bondstrainer en/of technisch directeur (artikel 4, lid 3, sub b). Dit zal met de plannen van minister Van Gennip voor een nieuwe arbeidsmarkt ongewijzigd blijven. 

Modelovereenkomst vrije vervanging vervalt

In de modelovereenkomsten die zijn gebaseerd op vrije vervanging staat dat de opdrachtnemer zich vrij mag laten vervangen en dat daardoor geen sprake is van een dienstbetrekking. Per 1 januari 2024 vervalt deze modelovereenkomst (om deze reden is de modelovereenkomst – vrije vervanging van onze website gehaald). Dit is het resultaat van de uitspraak van de Hoge Raad in de Deliveroo zaak. 

Maak je gebruik van de modelovereenkomst vrije vervanging? Dan zal je zo snel mogelijk de arbeidsrelatie opnieuw moeten beoordelen. Je kunt ook hiervoor gebruikmaken van het stroomschema ‘bepaal arbeidsrelatie’. Indien nodig pas je de overeenkomst aan, in ieder geval vóór 1 januari 2024. Je kunt wel nog steeds gebruikmaken van de modelovereenkomsten van opdracht geen gezag (inspanningsverplichting en resultaatverplichting). Deze zijn te vinden op onze website

Vragen?
Als je aanvullende vragen hebt, staan we voor je klaar. Neem gerust contact op met Eva, onze juridisch beleidsadviseur, via e.vandenberg@sportwerkgever.nl .